Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
13 Mart 2024

Gölköy devlet Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü, hastalık ya da yaralanma nedeniyle hareket ve fonksiyon kaybı gelişen kişilerin eski haline getirilmesini sağlayan, deneyimli uzman hekim ve fizyoterapistten oluşan bir birimdir.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümümüzde uygulanan uygulamalar;

SICAK PAKETLER
PARAFİN - TEDAVİSİ
İNFRARUJ IŞINLARI
ELEKTROTERAPİ
SOĞUK TEDAVİ

SICAK PAKETLER (HOT PACK)

İnfraruj içeren çeşitli şekillerde sıcak paketler fizik tedavide yaygın olarak kullanılmaktadır. Eskiden tedavi amacıyla termofor denilen sıcak lastik paketler kullanılırdı. Şimdi, içine silikat jeli doldurulmuş bazı plastik ya da su sızdırmayan kumaş torbalar kullanılmaktadır. İçindeki kimyasal madde ısının uzun süre kaybolmadan kalmasını sağlar. Bu sıcak paketler tıpkı infaruj lambaları gibi etkileri daha yüzeyel dokularda kalır. Buna rağmen ağrının kontrol edilmesinde yardımcı olur, adaleleri gevşetir ve hastaları oldukça rahatlatır. Bazı fizik tedavi uygulamaları öncesinde (traksiyon, egzersiz, masaj vb.) yapıldığında daha verimli sonuçlar alınmaktadır.

KULLANILDIĞI VE UYGULANMADIĞI ALANLAR: Bu işlem infraruj ışınlarından farklı olmadığından kullanılma alanları ve yasaklandığı yerler de aynı şekildedir.
 
UYGULAMA ŞEKLİ: Uygulama süresi 10-30 dakika arasındadır. Toplam seans adedi 15-20 defa olabilir. Ayrıca cilt üzerine bırakılan bu paketin üzeri havluyla örtülerek sıcak uygulamanın azalmadan daha da uzun süre devam etmesi amaçlanır. Kuşkusuz dayanılmayan sıcaklıklar ciltte bazı yanıklara ve tedavini aksamasına yol açabileceğinden bunlardan kaçınılması gerekmektedir.

PARAFİN TEDAVİSİ

Isıtılan su mevcut sıcaklığını çok uzun süre devam ettiremez. Bu nedenle ısısını daha uzun süre devam ettirebilen bir madde olan parafini tedavide kullanmaktayız. Yüzyıllardan beri bu veya buna benzer ısıtılmış ve sıcaklığını muhafaza eden maddeler tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Bazen içine farklı maddeler katılarak etkenlik artırılır. Fango uygulamaları (yapay çamur ) ve doğal çamur tedavisi de benzer şekillerde etkisini gösterir.
Etki mekanizması: Parafinin ısısının tedavi etkisi diğer sıcak uygulamalardan farklı değildir. Hücre seviyesindeki dolaşımı artırmak bu suretle dokuların kendini yenilemesine imkan vermeyi sağlayan bir tedavidir.

UYGULAMA ŞEKLİ: Isıyla eriyik hale gelen bu madde doldurulmuş bir kabın içerisine el ayak gibi dokuların batırılmasıyla yapılan bu tedavide meydana gelen ısıyı muhafaza etmek için bir eldivenle sarmak gerekir.

KULLANILDIĞI HASTALIKLAR: Tedavisinde parafini en çok tercih ettiğimiz hastalık el parmaklarında rastlanan kireçlenme (Heberdan Artrozu) hastalığıdır. Bunun dışında yine el ve ayaktaki iltihapsız eklem, adale ve bağ dokusu romatizmaları parafin tedavisinin başarıyla uygulandığı hastalıklardır. Sürme şeklinde uygulanan parafin ise daha geniş alanlarda yapılacak tedavilerde veya bir sonra yapılacak diğer fizik tedavilere hastayı hazırlamak için tercih edilir.

KULLANILMAYACAĞI ALANLAR: Parafin iltihaplı eklem romatizmalarının aktif dönemlerinde yapılmamalıdır. Bunun dışında açık yaralarda, tümörler ve damarsal bazı hastalıklarda uygulanmaz.

 

İNFRARUJ IŞINLARI

 Etki mekanizması: İnfraruj ışınlarının vücutta meydana getirdiği etki sadece sıcaklıktan ibaret olmayıp bununla başlayan ayrıca bir biyolojik etkinin de olduğu unutulmamalıdır. Bunlar; uygulandığı alanda damarlarda genişleme çevre sinir uçlarında uyarılma, biriken toksinlerin terleme ve böbrekler yoluyla atılması ve sorunlu dokuların kendilerini tamir kabiliyetinde artma şeklinde özetlenebilir.

KULLANILDIĞI HASTALIKLAR: Eklem dışında ve iltihapsız eklem romatizmalarının çok ağrılı ve alevli seyreden başlangıç dönemlerinin haricinde infraruj uygulanabilir. Düşme, çarpma, kaza gibi travmalardan sonra ve kireçlenmelerin yine alevlenme göstermeyen dönemlerinde, adalelerin ağrılı spazmlarında oldukça etkin sonuçlar almak mümkündür. Bel ve boyun fıtığı başta olmak üzere çeşitli omurga hastalıklarında gerek yalnız başına gerekse diğer tedavi işlemleriyle beraber ve genellikle onlardan önce infraruj uygulamaktayız. Ayrıca masaj, traksiyon, maniplasyon gibi yapılacak bir tedavi öncesinde hastanın adale ve eklemlerini gevşeterek diğer tedavilere hazırlamak için infraruj ışınlarına başvurmaktayız.

KULLANILMAYACAĞI ALANLAR: Mikrop kapmış ve açık yaraların üstüne, sıcaklığa tepki veren bünyelerde, çok yüksek tansiyon ve kalp hastalıklarında, kanserli bölgelerin üzerine, lokal his kusurları damar dolaşım bozukluğu olan hastalara uygulanmamalıdır.
 
UYGULAMA ŞEKLİ: İnfraruj ışınları üreten cihazlar uygulama sırasında hastadan en az 30-40 cm. uzaklıkta olmalıdır. Tedavi için verilen sıcaktan rahatsız olunması aşırı terlenmesi veya aksine hiç hissedilmeyecek düzeyde oluşu bir yanlışa işaret eder. Hastaların bu sırada hoşa gidecek tatlı bir sıcaklık hissetmeleri ideal olanıdır. Tedavi süresi 15-25 dakika arasında olmalı uygulama bittikten sonra ortam uygun değilse hastanın örtülerek korunması sağlanmalıdır. Uygulama seanslar halinde ortalama 15-20 defa olabilir.

 ELEKTROTERAPİ

Değişik tipte elektrik akımları tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Eskiden kullanılan birçok akım çeşidi terkedilmekle beraber yeni bulunan akımlar fizik tedavi amacıyla başarıyla hastalara uygulanmaktadır. Her geçen gün daha etkin bir akım şekli veya akım şekillerinin kombine kullanımı söz konusu olmaktadır. Hastalığın çeşidine, hastadaki sorunun yeri ve büyüklüğüne göre elektrik akımlarının tercihleri yapılmaktadır.   
a)    Galvano-faradi-diyadinami akımları: 1789 tarihinde Galvani tarafından yapılan bir deneyle başlayan elektrik akımlarının canlılar üzerinde etkisini ortaya koyan bu serüven her geçen gün gelişerek günümüze kadar devam etmiştir. Tedavide kullanılan ilk akımlar doğru akım olarak nitelendirilen salınımsız akımlardır. Uzun yıllar bu amaçla oldukça büyük piller kullanılmış fakat zamanla geliştirilerek şehir cereyanları ile de bu akımlar elde edilmiştir. Uygulama yerinde kırmızılık (hiperemi ) ile kendini gösteren bir reaksiyon meydana getiren galvanik akımlar 1920’li yıllardan itibaren çok yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Günümüzde kullanımı biraz sınırlanmakla beraber bazı sinir uçları rahatsızlıklarında, kemik ve damarların etkilendiği hastalıklar olan Südeck ve Raynaud hastalığında, kronik romatizmalarda halen kullanılmaktadır. İçi su dolu özel küvetler içerisine galvanik akım vermek suretiyle yapılan banyolar uzun dönemlerde en seçkin tedavilerden biri olarak özellikle aşırı yorgunluk durumlarında ve yaygın cilt ve eklem rahatsızlıklarında kullanılmıştır. Su içerisine bazı kimyasal maddeler atarak içine el ve ayak gibi organları sokarak gerekirse kimyasal madde eritilmiş ve ıslatılmış süngerleri sorunlu bölgeler üzerine yerleştirerek tedaviler yapılmaktadır. Faraday’ın 1831 yılında elektrik akımın etkileri üzerinde yaptığı araştırmalar onu zamanla kendi ismiyle anılan bir akım olan Faradik akımı bulmasıyla sonuçlandı. Özellikle herhangi bir nedenle hareketsiz kalan bir adalenin yeniden çalıştırılmasında, yeni geçirilmiş bir travmanın dokularda meydana getirdiği sorunların çözümünde etkin bir yöntem olarak uzun yıllar dikkat çekmişti. Yine akım verilip de hareket sağlanıyorsa olayın felç olup olmadığının kararı verilmekteydi.
    
b)    Diyadinami akımları ise 30 yılların sonuna doğru ortaya çıkan salınımlı akımların kombinasyonu olan bir akım şeklidir. Uzun yıllar etkin tedavi yöntemlerinden biri olarak gündemde kaldı. Günümüzde değişik tür akımları kapsayan kombine elektroterapi uygulamaları yapılmaktadır. Hastanemizde son teknoloji örneği olan bu gibi tedavi araçlarını kullanmaktayız.
c)    İnterferens vakum tedavisi: Birbirinden farklı salınımları (frekans) olan elektrik akımlarının birbirlerine karıştırılmasıyla elde edilmiş akımlara interferens (girişim) akımları denilir. 40’lı yıllardan beri başarıyla kullanılmakta olan bu akım özellikle beslenmesi bozulmuş dokuların ve özellikle adalelerin tedavisinde tercih edilir. Çocuk felci salgınlarında yaygın bir şekilde kullanılmış şimdi hem adale ve sinir uyarıcı hem de ağrı kesici özelliğiyle günümüzde de halen seçkin bir tedavi olarak kullanılmaktadır. Akım uygulamasının yanı sıra uygulama başlıklarına yerleştirilen vakum tertibatı ile dokularda masaj etkisiyle ayrı ve güçlü bir etkinlik daha elde edilebilmektedir.

d) TENS AKIMLARI
70’li yılların sonunda ortaya çıkmış bu akım günümüzde diğer tüm akımlar içerisinde en popüler akımlardan biri olmuştur. Titreşim şeklinde kendini gösteren TENS akımlarının dozu biraz daha artırılırsa kaslarda kasılıp gevşeme şeklinde hareketlere neden olur.
KULLANILDIĞI HASTALIKLAR: Nedeni ne olursa olsun ağrılı olan tüm hastalıklarda kullanılan bir tedavi yöntemidir. Kireçlenme ve romatizmalar, omurga çevresi hastalıklarda (fıtıklar vb) çok olumlu sonuçlar vermektedir.
UYGULAMA ŞEKLİ: Sorunlu bölgelere veya belirli bir sinirin beslediği alana çıplak cilt üzerine konulan elektrotlar yardımıyla verilen özel bir elektrik akımıdır. Çeşitli tipleri vardır. Bu yöntem genellikle günde 30-60 dakika ve 10-15 seans kadar uygulanır. Uygulama ile vücutta endorfin isminde morfin benzeri bir hormonu salgılatarak etkisini göstermektedir.

SOĞUK TEDAVİ

Bazı romatizmal hastalıklar ve kireçlenmelerde “soğuk uygulamaların” faydalı olduğu ispatlandığından beri soğuk tedavilere gittikçe artan bir ilgi oluşmuştur.

A-SOĞUK PAKETLER (COLD PACK): Uygulama genellikle 5-15 dakika arasındadir. Soğuk suya batırılmış havlularla, soğutulmuş torbalarla, havluya sarılmış buzla veya soğukluğunu çok uzun süre devam ettiren soğuk paketlerle istenilen soğuk tedavi yapılabilir.
 
B- KRİYOTERAPİ: Direkt yollarla elde edilen soğukla tedaviler yapılabildiği gibi bu işlem teknolojik araçlarla da yapılmaktadır. Bunun avantajı -15 derecelere kadar inen soğuğu hasta hissetmediği halde buz uygulamalarında sağlanamayan daha derin dokuları soğutabilme işlevi kriyoterapi ile başarılabilmektedir. Eklemlerde şişlik ve sıcaklık olan romatizma ve kireçlenme olgularında kriyoterapi iyi bir tedavi seçeneğidir. Özellikle sportif kazalardan sonra ortaya çıkan şişlik ve ağrılarda kriyoterapi tercih edilmektedir.

 
  • BGOD4252.JPG
  • IHHQ6403.JPG